Aile ve Çift Terapisi Nedir?
Türk Dil Kurumu’na (TDK) göre aile, “erkeğin ve kadının çocuklarıyla oluşturdukları, iş bölümüne dayalı; çekirdek veya geniş aile gibi tipleri olan toplumsal ve ekonomik temel birlik” olarak tanımlanmaktadır.
Aile ve çift terapisi, aile içinde veya çiftler arasında yaşanan zorlu süreçleri ele alarak:
- Çatışmaların çözülmesini sağlamak,
- Tüm aile üyelerinin sağlıklı yönde değişim ve gelişimini desteklemek,
- Aile içi ilişkileri düzenleyip diğer insanlarla ilişkilerin sağlıklı olmasını sağlamak
amacını taşır (TPD).
Bilişsel Davranışçı Aile Terapisi Nedir?
Bilişsel Davranışçı Aile Terapisi (BDT), tek başına ayrı bir terapi türü değil; Bilişsel Davranışçı Terapinin (BDT) temel ilkelerinin aile içi etkileşimlere ve çiftler arası ilişkilere uygulanmış özel bir formudur.
Bu terapi, aile üyelerinin:
- Zihinsel şemalarını ve düşünce kalıplarını,
- Sorun çözme ve iletişim becerilerini,
- Bireysel ve toplu davranışlarını
hedefleyerek, sağlıklı değişim ve gelişimi destekler.
Çift ve Aile Terapisinin Amaçları
Evlilik veya duygusal birliktelik, sağlık, huzur ve mutluluk içinde sürmesi istenen bir kurumdur. Ancak bu süreç her zaman sağlıklı ilerlemeyebilir. Çiftler, ani bireysel veya çevresel etkenler, zamanla biriken sorunlar nedeniyle ilişkide denge kaybı yaşayabilirler.
Bilişsel Davranışçı Aile Terapisinin hedefleri:
- Sağlıklı iletişimleri artırmak,
- Çiftlerin otomatikleşmiş bilişsel çarpıtmalarını fark ettirmek,
- Evlilikte doyum ve mutluluğu yeniden inşa etmek,
- Aile içi huzuru, saygıyı ve yuva sıcaklığını desteklemek,
- Gerektiğinde evliliğin sağlıklı şekilde sonlanmasına yardımcı olmak
Çiftlerde Sık Karşılaşılan Bilişsel Çarpıtmalar
Çiftler arasındaki düşünce hataları çoğu zaman otomatikleşir. Bunların fark edilmesi ve düzeltilmesi terapide temel bir adımdır:
- Zihin okuma: Karşındakinin ne düşündüğünü varsaymak
- Aşırı genelleme: Bir olaydan tüm ilişkiye dair çıkarım yapmak
- Seçici algılama: Sadece olumsuz yanları görmek
- Kişiselleştirme: Her olayı kendi üzerine almak
- Keyfi çıkarımlar: Mantıksız sonuçlara varmak
- Büyültme / Küçültme: Sorunları abartmak veya küçümsemek
Ayrıca, her bireyin evlilik ve aile ile ilgili zihninde önceden oluşmuş uyum bozucu şemalar bulunabilir. Bu şemalar, uygun şekilde ele alınmadığında çatışmaları artırabilir.
Nelere Dikkat Edilmeli?
Çiftlerin terapiden beklentisi sıklıkla “haklılığımı kanıtlamak” üzerine odaklanır. Bu yaklaşım yanlış olup terapide fayda sağlamaz. Önemli olan:
- Şikayetleri paylaşmak yerine çözüm odaklı yaklaşmak,
- “Birlikte neyi nasıl daha iyi yapabiliriz?” sorusunu önceliklendirmek,
- Zaman ve çaba harcamaya hazır olmak,
- İçten, dürüst ve olumlu bir yaklaşımla adım atmak
Bu adımlar, çiftlerin ilişkisini hızla iyileştirebilir ve sorunların çözümünü kolaylaştırır.